ફટાકડા પર પ્રતિબંધ પાછો ખેંચ્યા પછી હવે નેશનલ ગ્રીન ટ્રિબ્યુનલ (એનજીટી) એ આ મામલે પોતાનું ધ્યાન લીધું છે. એનજીટીએ હવે આ મામલે તમામ રાજ્યો પાસેથી જવાબ માંગ્યા છે. રાજ્યોને શુક્રવાર સાંજ સુધી જવાબો દાખલ કરવા માટેનો સમય આપવામાં આવ્યો છે. આ અંગે ક્રેકર્સ એસોસિએશન કહે છે કે, “10 હજાર લોકો ક્રેકર કંપનીઓ સાથે જોડાયેલા છે. પ્રતિબંધને કારણે આ બધા બેરોજગાર થઈ જશે. ” તે જ સમયે, એનજીટીએ કહ્યું છે કે જાહેર આરોગ્યને ધ્યાનમાં રાખીને 7 થી 30 નવેમ્બર સુધી ફટાકડા ફોડવા પર પ્રતિબંધ મૂકવો જોઈએ કે નહીં?
દિલ્હીમાં ક્રેકરનો વ્યવસાય 2000 થી ઘટીને 200 કરોડ થયો છે – નિષ્ણાતોના મતે, 2018 સુધી દિલ્હીમાં ક્રેકરનો વ્યવસાય લગભગ 2000 કરોડ હતો. આ પછી, હવાના પ્રદૂષણને ધ્યાનમાં રાખીને, સુપ્રીમ કોર્ટ તરફથી ગ્રીન ફટાકડા વેચવા અને ફાયર કરવાનો આદેશ આવ્યો. પરંતુ 2019 માં, ગ્રીન ફટાકડા બનાવવા અને વેચવાનું લાઇસન્સ બનાવી શકાયું નહીં જેથી દિવાળી પર લોકોની માંગ પૂરી થઈ શકે. 2020 ની દિવાળી આવી ત્યારે લોકડાઉન અને કોરોનાને લીધે ગ્રીન ક્રેકરો બનાવી શકાતા નહોતા, જ્યારે 93 ફેક્ટરીઓમાં ગ્રીન ફટાકડા બનાવવાના લાઇસન્સ હતા. હવે આ વ્યવસાય રૂ .200 થી ઘટાડીને રૂ .300 કરોડ કરવામાં આવ્યો છે.
ત્રણેય રાજ્યોમાં કરોડો રૂપિયાનો ધંધો છે – જથ્થાબંધ ક્રેકર બિઝનેસમેન દિપક કહે છે કે, જો આપણે રાજસ્થાન, યુપી અને હરિયાણાની વાત કરીએ તો કરોડો રૂપિયાનું ટર્નઓવર પણ થાય છે. યુપી અને હરિયાણાની એનસીઆરને અડીને આવેલા શહેરો સિવાય સમગ્ર રાજ્યમાં સામાન્ય ફટાકડા વેચાય છે. એકલા યુપીમાં જ 2000 કરોડ રૂપિયાથી વધુનો વેપાર થાય છે. તે જ સમયે, હરિયાણા અને રાજસ્થાનમાં, આ વ્યવસાય 500-500 કરોડથી ઉપર જાય છે.
એનજીટીએ ફટાકડા પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો આ સવાલ મુક્યો છે – રાજસ્થાનમાં હવાના પ્રદૂષણને કારણે અશોક ગેહલોત સરકારે ફટાકડા વેચવા અને વેચવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. વેચવા અને ચલાવવામાં 10 હજાર રૂપિયાનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો છે. આ સાથે જ એક અરજીની સુનાવણી કરતી વખતે એનજીટીએ કહ્યું છે કે જાહેર આરોગ્યને ધ્યાનમાં રાખીને 7 થી 30 નવેમ્બર સુધી ફટાકડા ફોડવા પર પ્રતિબંધ મૂકવો જોઈએ. આ સંદર્ભમાં, એનજીટીએ પર્યાવરણ વન અને હવામાન મંત્રાલય, દિલ્હી (દિલ્હી), ઉત્તર પ્રદેશ, હરિયાણા, રાજસ્થાન સરકાર, દિલ્હી પોલીસ કમિશનર, કેન્દ્રીય પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડ, 10 હજાર લોકો બેરોજગાર રહેશેદિલ્હી પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડ (ડીપીસીબી) ને નોટિસ પાઠવી છે. પરંતુ હવે વધુ 14 રાજ્યોને નોટિસ મોકલવામાં આવી છે.
