ભારતના ચાર રાજ્યો હાલમાં બર્ડ ફ્લૂની ચપેટમાં છે. આ રાજ્યોમાં 12 સ્થળોએ બર્ડ ફ્લૂ એચ 5 એન 1 ના કેસોની પુષ્ટિ થઈ છે. કેન્દ્ર સરકારે તાત્કાલિક સંબંધિત રાજ્યોને સાવચેતી રાખવા જણાવ્યું છે. સવાલ એ ?ભો થાય છે કે ભારતમાં બર્ડ ફ્લૂ વારંવાર કેમ આવે છે? તેના દેશમાં આવવાની રીત શું છે? ચાલો આપણે જાણીએ કે પશુપાલન અને ડેરી મંત્રાલયે આ વિશે શું કહ્યું છે?
એવિયન ઈન્ફલ્યુએન્ઝા (એઆઈ) ઘણાં દાયકાઓથી સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાય છે. પાછલી સદીમાં જ, બર્ડ ફ્લૂએ વિશ્વમાં ચાર વખત ચેપ ફેલાવ્યો છે. ભારતમાં તેનો પહેલો હુમલો વર્ષ 2006 માં થયો હતો. ત્યારબાદ, ભારતમાં ચાર વખત (2006, 2012, 2015 અને 2021) ચાર મોટા બર્ડ ફ્લૂ હુમલા થયા છે.
વર્ષના અંતમાં મહિનામાં જ ભારતમાં બર્ડ ફ્લૂ ફેલાયો છે. એટલે કે, ઠંડાના આગમનની આસપાસના મહિનાઓ. મોટાભાગના ચેપના કિસ્સા સપ્ટેમ્બર અથવા ઓક્ટોબરથી ફેબ્રુઆરી-માર્ચની વચ્ચે આવે છે. મુદ્દો એ છે કે ભારતમાં બર્ડ ફ્લૂનો ચેપ કેવી રીતે ફેલાય છે. આનાં બે કારણો છે. પ્રથમ સ્થળાંતર કરનાર પક્ષીઓ દ્વારા. અન્ય ચેપી પદાર્થો દ્વારા.
પશુપાલન અને ડેરી મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર ભારતમાં બર્ડ ફ્લૂનો ચેપ મોટે ભાગે સ્થળાંતર કરનારા પક્ષીઓ દ્વારા થાય છે. ત્યારબાદ ચેપી વસ્તુઓ દ્વારા. ઉદાહરણ તરીકે, એક વ્યક્તિ, કપડા, માલ, ખાદ્ય અને ખાદ્ય ચીજો દેશના ચેપગ્રસ્ત વિસ્તારમાંથી આવ્યા છે. 2005 માં, ભારત સરકારે બર્ડ ફ્લૂને રોકવા માટે એક એક્શન પ્લાન તૈયાર કર્યો હતો. ત્યારથી તે જ અપડેટ અને અનુસરવામાં આવે છે.
ચાર રાજ્યો જેમાં બર્ડ ફ્લૂ સૌથી વધુ ફેલાયેલો છે. તેઓ છે – રાજસ્થાન. અહીં, બારા, કોટા અને ઝાલાવાડ જિલ્લામાં કાગડાઓ માર્યા ગયા હતા. મધ્ય પ્રદેશના મંદસૌર, ઇન્દોર અને માલવામાં કાગડાઓ માર્યા ગયા હતા. હિમાચલ પ્રદેશના કાંગરા જિલ્લામાં સ્થળાંતરીત પક્ષીઓનો ભોગ લેવાયો હતો. કેરળના કોટ્ટયમના અલાપ્પુઝામાં મરઘીઓ અને બતકની હત્યા કરવામાં આવી હતી. કેન્દ્ર સરકારે આ ચાર રાજ્યોને યોગ્ય પગલા ભરવાની સૂચના આપી છે. તેમજ કંટ્રોલરૂમ ઉપર પણ નજર રાખવામાં આવી રહી છે.
બર્ડ ફ્લૂ વાયરસ પક્ષીઓના ગળફામાં, સ્વેબ અને મળથી હવામાં ફેલાય છે, તેથી કેન્દ્ર સરકારે તેની એક્શન પ્લાનમાં સૂચના આપી છે કે સ્થળાંતર કરનારા પક્ષીઓના માર્ગમાં આવતા વિસ્તારોની વિશેષ તપાસ થવી જોઈએ. તેમની દેખરેખ રાખવી જોઈએ. વન વિભાગના લોકો, પ્રવાસીઓ અને સામાન્ય લોકોએ સ્થળાંતર કરનારા પક્ષીઓની આસપાસ ન જવું જોઈએ. ન તો તેમને સ્પર્શ કરવો જોઈએ.
