જાણવા જેવુ- આપણા ઉંઘની સ્થિતિ સાથે આપણા સપનાની જટિલતા કેવી રીતે બદલાય છે તે જાણો..

સપના એ છે જે આપણે બધા જોયે છે. તે પણ જાણીતું છે કે સપના પણ ઉંઘની ગુણવત્તા સાથે સંબંધિત છે. નવા વિશ્લેષણ અનુસાર, આપણી ઉંઘના વિવિધ તબક્કામાં ફેરફારની સાથે, આપણા સપનાની ગુણવત્તા અને જટિલતા પણ બદલાય છે. તાજેતરના અધ્યયનમાં, બે પ્રકારની ઉંઘની સ્થિતિનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું હતું (એનાલિસિસ), જેમાં ગુણવત્તામાં તફાવતની સાથે આ સપનાને યાદ રાખવાની ક્ષમતા શામેલ છે.

21 મી સદી પહેલાં, એવું માનવામાં આવતું હતું કે આપણે મનુષ્યની ઝડપી આંખની ગતિ (આરઇએમ) ને લીધે સપના હોય છે જ્યારે આપણે આ આરઈએમ ઉંઘમાં હોઈએ ત્યારે જ આપણે સપનાં જોયે છે. પરંતુ તાજેતરના સંશોધનોમાં, એવું જાણવા મળ્યું છે કે ઘણી વખત લોકો જાગતા અવસ્થામાં પણ તેમના સપનાની યાદને યાદ રાખે છે. આ ત્યારે પણ થાય છે જ્યારે તેઓ ઉંઘની REM સ્થિતિમાં હોય.

જો સપના સરળતાથી યાદ આવે છે
ઉંઘના આ બે તબક્કામાં સપનાને શું અલગ બનાવે છે તે અંગે વૈજ્ઞાનિકો હજી તપાસ કરી રહ્યા છે. પ્લાઝ વન માં પ્રકાશિત સંશોધન દર્શાવે છે કે જ્યારે દર્દીઓ આરઈએમ ઉંઘમાંથી જાગે છે, ત્યારે તેઓ તેમના સપનાને વિગતવાર અને સ્પષ્ટ રીતે યાદ રાખી શકે છે. જાગ્યા પછી, તે સ્વપ્નમાં શું જોયું તે કહી શકે છે.

બીજા તબક્કામાં
તે જ સમયે, સંશોધન કહે છે કે જ્યારે લોકો બિન-આરઇએમ સ્થિતિમાં જાગે છે, ત્યારે તેઓ તેમના સપના ઓછા યાદ કરે છે અથવા તેઓ તેમના સપના ઓછા યાદ કરી શકે છે અને સપના પણ એક પ્રકારનો વિચાર લાગે છે. આરઇએમ રાજ્યમાં જોવાયેલા સપનાનું વારંવાર શબ્દોમાં વર્ણન કરી શકાય છે. પરંતુ લાંબા ગાળે તેમના વિશે કહેવું મુશ્કેલ બને છે.

આ સાધન સાથે આલેખ અભ્યાસ
બ્રાઝિલના સંશોધનકારોએ એક નવું સાધન વિકસિત કર્યું છે જે આવા પ્રસંગો પર ઝડપી ગતિએ વિશ્લેષણ કરીને અને તેમને આલેખના રૂપમાં બતાવી શકે છે જેમાં લંબાઈ અને ભાષા બંને શામેલ છે.

તફાવતને માપવાનો પ્રયત્ન કરો
સીડા પાઓલો યુનિવર્સિટીની ન્યુરોલોજીસ્ટ સિદાર્ટા રિબેરો કહે છે, “આપણે જાણીએ છીએ કે આરઈએમ ઉંઘમાં છે અને સપના મૂવી જેવા છે.” આ અધ્યયનમાં વિશ્લેષણની પ્રક્રિયાને સ્વચાલિત કરીને, અમે આ માળખાકીય તફાવતનું માપન પ્રથમ વખત શક્ય બનાવ્યું છે. “પરંપરાગત પદ્ધતિઓ શબ્દોના અર્થની અર્થઘટન પર આધાર રાખે છે. પરંતુ આ ગ્રાફિકલ વિશ્લેષણ ભાષા પર આધારીત નથી અને તે જે કહેવામાં આવે છે તેના સ્વર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

જાણ કરો જટિલતા
સંશોધનકારોએ 20 સહભાગીઓના 133 સપનાના અહેવાલમાં જોયું જે સ્વપ્નના રાજ્યોના વિવિધ સ્તરો સુધી જાગતા હતા, જેના પછી તેઓએ તેમના સપનાને યાદ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. સંશોધનકારોએ આ આધારે તેમનો ગ્રાફ બનાવ્યો. સંશોધનકારોએ શોધી કાઢ્યું છે કે આરઈએમ સ્લીપ રિપોર્ટ્સ નોન-આરઈએમ સ્લીપ સ્ટેટ્સના અહેવાલો કરતા વધુ જટિલ છે.

અધ્યયનનું મહત્વ
આ અભ્યાસ એ અર્થમાં વધુ મહત્વપૂર્ણ છે કે સપનાના અધ્યયનમાં ગણતરી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. અહીં આ અભ્યાસ પરંપરાગત અભ્યાસ પદ્ધતિઓથી અલગ છે. આરઈએમ ઉંઘ શા માટે અને કેવી રીતે થાય છે તે સંશોધનકારો હજુ સુધી શોધી શક્યા નથી. જો આ રાજ્યમાં ઉંઘના સ્વપ્નો ખરેખર જુદા હોય છે, કારણ કે આ સંશોધન સૂચવે છે, તો આરઇએમ અને નોન-આરઈએમની પણ ઉંઘની રાજ્ય સપનાની રચના પાછળ એક અલગ પ્રક્રિયા હશે જેની આપણી જીવવિજ્ઞાનમાં એક અલગ ભૂમિકા હશે.

સંશોધનકારોએ શોધી કાઢ્યા કે બીજા તબક્કાના સપના ઉંડા, ધીમી ઉંઘ અને આરઇએમ સ્ટેજ સપના કરતા નાના હોય છે. આ સપના નાના હોય છે અને ખૂબ જ ઓછી ચૂકતા હોય છે. તેમની પાસે તીવ્રતા ઓછી છે અને તેઓ વધુ વિચારેલ છે.