કેટલા દેશો સાથે યુદ્ધ લડશે? માત્ર ભારત સાથે જ નહીં આ 21 દેશો સાથે ચીનનો સરહદ વિવાદ છે..

લદાખ બોર્ડર પર ભારત-ચીન સંઘર્ષ વચ્ચે વિવાદ થવાનું નામ નથી લઈ રહ્યો. મોટા સૈન્ય અધિકારીઓની ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠક બાદ પણ બંને દેશો વચ્ચે કોઈ પરસ્પર સમજૂતી થઈ નથી. દરમિયાન, ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે તેના સૈનિકોને યુદ્ધની તૈયારી કરવા કહ્યું છે. ગ્લોબલ ટાઇમ્સના અહેવાલ મુજબ, જિનપિંગે સૈન્યને સૈન્ય મથકની મુલાકાત વખતે કહ્યું હતું – ‘યુદ્ધની તૈયારી પર તમારા સંપૂર્ણ મન અને શક્તિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.’ આવી સ્થિતિમાં બંને દેશો વચ્ચે કોઈપણ સમયે સંઘર્ષની સ્થિતિ ઉભી થઈ શકે છે. જોકે, ભારત એકમાત્ર એવો દેશ નથી કે જેની સરહદ ચીન સાથે છે. ભારત સિવાય ચીનના તાઇવાન , રશિયા, જાપાન, વિયેતનામ સહિત કુલ 21 દેશો સાથે સરહદ વિવાદો છે. ચાલો આપણે સમજીએ, આખરે, ભારત સહિત આ 21 દેશો સાથે ચીન ક્યાં છે અને શું છે.

ભારત-ચીન વિવાદ
ભારત અને ચીન વચ્ચે 3,488 કિલોમીટર લાંબી સરહદ છે, આવી સ્થિતિમાં ચીન ઘણા ભારતીય ક્ષેત્રનો દાવો કરી રહ્યું છે. ચીને લદ્દાખના 38,000 ચોરસ કિલોમીટર (અક્સાઇ ચાઇના) પર ગેરકાયદેસર કબજો કર્યો છે, જે તિબેટ-ઝિનજિયાંગને જોડવાની સાથે વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. ચીન અરુણાચલ પ્રદેશને તિબેટના ભાગ માને છે અને તેના 90,000 ચોરસ કિલોમીટરનો દાવો કરે છે. આપને જણાવી દઈએ કે 1959 માં તિબેટીયન બળવો દરમિયાન દલાઈ લામાના દેશનિકાલ દ્વારા સર્જાયેલા તનાવને પગલે 1962 માં આ વિવાદિત હિમાલયની સરહદ પર ચીન-ભારતીય યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું હતું. લદાખ અને અરૂણાચલને લઈને આજે પણ ચીન અને ભારત વચ્ચે સરહદ વિવાદ ચાલી રહ્યો છે.

જાપાન-ચીન વિવાદ
દક્ષિણ ચીન સમુદ્રમાં ચીનનો જાપાન સાથે વિવાદ છે. ચીન દાવો કરે છે કે સેનકાકુ આઇલેન્ડ એક એવો ભાગ છે જેનો જાપાનનો અધિકાર છે.

ઉત્તર કોરિયા-ચીન વિવાદ
વિશ્વના સૌથી રહસ્યમય દેશ તરીકે જાણીતા, ઉત્તર કોરિયાના ચીન સાથે મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધો છે, પરંતુ ચાઇના તેના બેકડ્ડુ પર્વત અને જિયાન્ડાઓ પર દાવો કરે છે. ઘણી વખત તે ઐતિહાસિક કારણો ટાંકીને આખા ઉત્તર કોરિયા પર પોતાનો દાવો કરે છે. એ સમજાવો કે બંને દેશો 1416 કિલોમીટર લાંબી સરહદ ધરાવે છે, જે બે નદીઓ દ્વારા વહેંચાયેલી છે.

દક્ષિણ કોરિયા-ચીન વિવાદ
પૂર્વ ચીન સમુદ્રમાં પણ ચીનનો દક્ષિણ કોરિયા સાથે વિવાદ છે. જોકે, ઇતિહાસ ટાંકીને, ચીન આખા દક્ષિણ કોરિયાને પોતાનો હિસ્સો માને છે.

રશિયા-ચીન વિવાદ
હાલના સમયમાં ચીન અને રશિયા ખૂબ નજીક આવી ગયા છે, પરંતુ આ દેશો વચ્ચે સરહદ વિવાદ છે. 1969 માં બંને દેશો વચ્ચે યુદ્ધ પણ થયું છે. ચીન રશિયા સાથેની બીજી સૌથી લાંબી સરહદ 4,300 કિલોમીટર પર વહેંચે છે, જ્યારે ચીન 160,000 ચોરસ કિલોમીટર રશિયન ક્ષેત્રનો દાવો કરે છે. ફક્ત થોડા મહિના પહેલા, તેણે રશિયાના વ્લાદિવોસ્તોક શહેરને પોતાનું જાહેર કર્યું.

નેપાળ-ચીન વિવાદ
ચીન અને નેપાળની સરહદ 1,415 કિ.મી.ની છે, જે 1961 ની સંધિ અનુસાર સીમાંકિત કરવામાં આવી હતી. 1788 થી 1792 સુધીના ચીન-નેપાળ યુદ્ધ પછી પણ ડ્રેગન નેપાળના ભાગોનો દાવો કરે છે. ચીન કહે છે કે તેઓ તિબેટના ભાગ છે, તે જ રીતે ચીનનો પણ એક ભાગ છે, જેમાં નેપાળ ગુમલા, રસુવા, સિંધુપાલચૌક અને સંખુવાસભાના ઉત્તરીય જિલ્લાઓનો સમાવેશ થાય છે. ચીને નેપાળના એવરેસ્ટ શિખરને પણ પોતાનો હિસ્સો જાહેર કરી દીધો છે અને ત્યાં તેનું 5 જી નેટવર્ક સાધનો સ્થાપિત કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે.

ભૂટાન-ચીન વિવાદ
ચીન અને ભૂટાન વચ્ચેનો નવો વિવાદ પૂર્વી ભૂટાનના સાટેંગ વન્યપ્રાણી અભયારણ્યને લઈને છે. બંને દેશો 495 ચોરસ કિલોમીટરના વિવાદિત વિસ્તાર સાથે લગભગ 470 કિમીની સરહદ ધરાવે છે.

વિયેતનામ -ચીન વિવાદ
ચીન અને વિયેતનામ વચ્ચે 1,300 કિલોમીટર લાંબી સરહદ છે. ઐતિહાસિક આધારો પર ચીન વિયેટનામના મોટા ભાગનો દાવો કરે છે. બંને દેશોનો મclesકસિલ્સફિલ્ડ બેંક પેરસેલ આઇલેન્ડ્સ, દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર અને સ્પ્રેટલી આઇલેન્ડ્સના ભાગો પર અધિકાર છે. ચાલો આપણે જણાવી દઈએ કે વિયેતનામ સદીઓથી ચીન હેઠળ હતું, પરિણામે બંને વચ્ચે ઘણા તકરાર અને આક્રમણ થયા હતા.

બ્રુનેઇ-ચીન વિવાદ
દક્ષિણ ચીન સમુદ્રમાં કેટલાક કાંઠાળ ટાપુઓ પર બ્રુનેઇનો કબજો છે. જો કે, ચીનને લાગે છે કે આ તેનો વિસ્તાર છે, તેમાં મુખ્યત્વે સ્પ્રેટલી આઇલેન્ડ શામેલ છે.

તાઇવાન-ચીન વિવાદ
ચાઇના આખા તાઇવાનનો દાવો કરે છે, પરંતુ વિવાદ ખાસ કરીને મેકડીફિલ્ડ બેંક, પાર્સલ આઇલેન્ડ્સ, સ્કારબોરો શોઆલ, દક્ષિણ ચાઇના સમુદ્રના ભાગો, સ્પ્રેટલી આઇલેન્ડ્સ પર છે.

કઝાકિસ્તાન-ચીન વિવાદ
ચીન (ઉત્તર પશ્ચિમ પ્રાંત શિન જિયાંગ) અને કઝાકિસ્તાન એકબીજા સાથે 1,700 કિલોમીટર લાંબી સરહદ ધરાવે છે. કઝાકિસ્તાન ચીન અને રશિયા વચ્ચે બફર ઝોન તરીકે કાર્ય કરે છે. કઝાકિસ્તાનના ઘણા વિસ્તારોમાં ચાઇના એકપક્ષીય રીતે દાવા કરવાનું ચાલુ રાખે છે.

કિર્ગીસ્તાન-ચીન વિવાદ
ચીન દાવો કરે છે કે કિર્ગિઝ્સ્તાનના મોટા ભાગ પર તેનો અધિકાર છે, કારણ કે 19 મી સદીમાં તેણે યુદ્ધમાં આ ક્ષેત્ર જીતી લીધો હતો. બંને દેશો એકબીજા સાથે 1,063 કિમી લાંબી સરહદ ધરાવે છે.

તાજિકિસ્તાન-ચીન વિવાદ
ચીન પણ આખા તાજિકિસ્તાનને તિહાસિક કારણોસર દાવો કરે છે. આ બંને વચ્ચે તેનો ઉકેલ લાવવાના ઘણા પ્રયત્નો થયા હતા, પરંતુ તાજિકિસ્તાનમાં ચાલી રહેલા ગૃહયુદ્ધના કારણે, કોઈ નક્કર પરિણામ બહાર આવ્યું નથી.

અફઘાનિસ્તાન-ચીન વિવાદ
ચીન અને અફઘાનિસ્તાન વચ્ચે 210 કિલોમીટર લાંબી સરહદ છે, જે વઘાણ કોરિડોરની નજીક છે. 1963 માં દ્વિપક્ષીય સંધિ પર હસ્તાક્ષર થયા હોવા છતાં, ચીને અફઘાનિસ્તાનના બદખશન પ્રાંતમાં અતિક્રમણ ચાલુ રાખ્યું છે.

મ્યાનમાર-ચીન વિવાદ
1960 ની સરહદ કરારના આધારે ચીન અને મ્યાનમારની 2,185 કિલોમીટર લાંબી સરહદ છે. ચીન ઐતિહાસિક રીતે મ્યાનમારના ભાગોનો દાવો કરે છે.

લાઓસ-ચીન વિવાદ
1991 માં સહી થયેલ સરહદ સંધિના આધારે ચીને લાઓસ સાથે 505 કિલોમીટરની સરહદ વહેંચી છે. જો કે, આ હોવા છતાં, ચીને હજી પણ ઐતિહાસિકઆધારો પર લાઓસના ભાગોનો દાવો કર્યો છે.

મંગોલિયા-ચીન વિવાદ
મંગોલિયા ચીન સાથે 4677 કિલોમીટર સરહદ ધરાવે છે, જે બંને દેશો માટે સૌથી લાંબી છે. ચીન તેની ઉર્જા જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા મોંગોલિયામાં વધુને વધુ આગળ વધે છે. જો કે, સરહદ પર અમારા દાવાની રજૂઆત પણ તમને અટકાવશે નહીં. ચાઇના ઐતિહાસિક રીતે મંગોલિયાના ભાગોનો દાવો કરે છે.

તિબેટ-ચીન વિવાદ
ચીન દાવો કરે છે કે 13 મી સદીથી તિબેટ તેનું અતૂટ ભાગ છે. તે તિબેટના 12.28 લાખ ચોરસ કિલોમીટરના ક્ષેત્રને નિયંત્રિત કરે છે.

ઇન્ડોનેશિયા, મલેશિયા, ફિલિપાઇન્સ, સિંગાપોર-ચીન વિવાદ
ભારત પછી, જો ચીનનો ક્યાંય પણ સૌથી વિવાદ છે, તો તે દક્ષિણ ચીન છે. અહીં તેનો ઇન્ડોનેશિયા, મલેશિયા, ફિલિપાઇન્સ અને સિંગાપોર સાથે વિવાદો છે. આ ચારેય દેશો દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર પર પણ પોતાનો દાવો કરે છે, પરંતુ ચીન તેમને પોતાનો હિસ્સો કહે છે.